De handhaving van schijnzelfstandigheid in de zorg staat toch ter discussie, nu blijkt dat de onduidelijkheid voor organisaties aanblijft. Tijdens een debat, afgelopen donderdag 26 september, in de Tweede Kamer bleek dat het kabinet nu wel openstaat voor aanpassingen op de manier waarop de Belastingdienst mag handhaven.

Niet concreet kunnen uitleggen? Dan niet overal handhaven.
Hoe De Belastingdienst precies gaat handhaven vanaf 1 januari, staat sinds donderdag toch ter discussie. Tijdens een vorig debat van twee weken terug, hield het kabinet de onzekerheid nog in stand. Maar de druk loopt op, nu vanuit allerlei sectoren de onrust steeds luider klinkt. De Belastingdienst is bij de wet DBA niet in staat om precies uit te leggen wanneer er wel of geen sprake is van schijnzelfstandigheid. Dat was acht jaar lang geen probleem, zolang er niet werd gehandhaafd. Nu dat per 1 januari wel gaat gelden, duwen belangenbehartigers van organisaties en bedrijven, bemiddelaars en zzp’ers steeds steviger van zich af. Opdrachtgevers en opdrachtnemers willen wel met elkaar samenwerken, maar durven dit steeds minder te doen. Het zogenaamde ‘tweeminuten debat’ in de Tweede Kamer (link: https://debatdirect.tweedekamer.nl/2024-09-25/werk/plenaire-zaal/tweeminutendebat-zzp-cd-12-9-10-15/onderwerp)  van donderdag liet zien dat het kabinet nu wel openstaat voor het scherper instrueren van de Belastingdienst. Voor de zorgsector is dat mogelijk goed nieuws. De eigen belangen van de Belastingdienst gaan tot nu toe voor het belang van de arbeidsmarkt. Gisteren werd duidelijk dat het kabinet hier mogelijk een stokje voor gaat steken.
De BBB en VVD zijn de grootste pleitbezorgers voor een aanpassing van de handhaving op schijnzelfstandigheid.

BBB: Belastingdienst, maak concreet wanneer je wél ingehuurd kunt worden
Mariska Rikkers-Oosterkamp van de BBB haalde donderdag de zorgsector aan als voorbeeld waarbij het onwenselijk is om de handhaving de continuïteit te laten ontwrichten. Zij stelde ook dit keer dat je zonder duidelijke regels, niet moet gaan handhaven. BBB dwong bij de minister af dat de Belastingdienst voor 1 november dit jaar komt met een duidelijk afwegingskader op de website van de Belastingdienst. Op die manier kunnen opdrachtgevers én zzp’ers zelf zien aan welke eisen zij moeten voldoen om een ‘echte’ zelfstandige te zijn en veilig in te huren. De vraag is of de Belastingdienst zo’n duidelijk en precies kader kán communiceren. Als dat niet zo is, dan blijft de onduidelijkheid in stand en de BBB geeft aan dat dit onwenselijk is.

VVD: Belastingdienst, concentreer je op een specifieke doelgroep
De VVD in de persoon van Thierry Aartsen organiseerde al eerder een Rondetafelgesprek vanwege de toegenomen onrust. Destijds gaf hij al aan dat alleen gedwongen zzp in eerste instantie aangepakt zou moeten worden wat hem betreft. Gisteren kwam de VVD met een kamermotie die de Belastingdienst dwingt om zich te concentreren op “gedwongen zelfstandigen, onderbetaling, evidente schijnzelfstandigen en arbeidsmigratie-constructies.” Dat deel van de motie zorgt ervoor dat sectoren zoals de zorg met rust gelaten moeten worden, omdat er in deze sector geen sprake is van dit type zzp’er. Een ander deel van dezelfde motie laat echter nog ruimte voor eigen interpretatie van de Belastingdienst. De politiek wil namelijk “in overige gevallen bij de keuze van inzet van handhavingsinstrumenten … zo veel mogelijk rekening te houden met de menselijke maat en maatwerk.” Dat deel laat dus nog ruimte om de zorgsector te belasten met handhaving. Over de ingediende motie wordt morgen, dinsdag 1 oktober, in de Kamer gestemd.

Positief, maar we zijn er nog niet
De ontwikkelingen rondom het debat van gisteren zijn positief te noemen, maar we zijn er nog niet. Ja, er is steun voor Kamermoties om de handhaving af te bakenen, maar er blijft ook ruimte liggen voor de Belastingdienst. Volgende week een nieuwe stap. Als de Belastingdienst niet heel concrete en directe instructies krijgt vanuit de Tweede Kamer, zal zij de handhaving op haar eigen wijze blijven invullen. Het vergroten van de onzekerheid bij bedrijven en organisaties – de Belastingdienst noemt dit de ‘gepercipieerde pakkans’ – is daarbij een belangrijk doel. Vooral de zorgsector zal de aandacht blijven krijgen als de Belastingdienst de ruimte krijgt. De dienst is inmiddels een jaar bezig met handhaving in de zorg en zij zoeken daar bewust de confrontatie op. Met vooringenomenheid stellen lokale inspecteurs bij hun eerste bezoek dat organisaties maar beter helemaal met zzp-inhuur kunnen stoppen. Dat is bijzonder te noemen als je je realiseert dat er geen DBA rechtszaak over de zorg is gevoerd over het tijdvak 2016 – 2024. Wat de rechter van een zelfstandig ondernemer in de zorg gaat vinden onder de Wkkgz en Wtza is dus onbekend. Ook voor de Belastingdienst. Eveneens bijzonder is dat diezelfde Belastingdienst tot op de dag vóór publicatie meewerkte aan een Fiscaal Kader ZZP Zorg. Maar er toch niet in mee kon gaan. Om vervolgens op lokaal niveau via belastinginspecteurs het tegenovergestelde te doen dan landelijk samenwerken met de branche. Het afbakenen van handhaving is voor de zorgsector van belang om leegloop te voorkomen.

Mocht je meer informatie willen over bovenstaand onderwerp, neem dan contact met ons op.